|
"Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΟΣ" Πολιτικά Θέματα |
||
|
Αρχείο
|
ΑΣΤΙΚΟΣ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΟΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΤΙΣΜΟΣ
Στις αρχές του 70 πολλές και σημαντικές χώρες ήταν κάτω από δικτατορικό ή μοναρχικό καθεστώς. Σήμερα, στις αρχές του 21ου αιώνα, η αστική κοινοβουλευτική δημοκρατία έχει κατακτήσει σχεδόν το σύνολο του πλανήτη. Η αμφισβήτησή της από τα αριστερά, με το ιστορικό παράδειγμα της Οκτωβριανής Επανάστασης και της δημοκρατίας των συμβουλίων (σοβιέτ στα ρωσικά), δεν συγκινεί παρά λίγες πρωτοπορίες. Η παλιότερη αμφισβήτησή της από τα δεξιά, η μοναρχία και η δικτατορία, ως πολιτικές μορφές διακυβέρνησης έχουν περιοριστεί σε λιγοστά κράτη. Με τη μεταπολεμική κατάρρευση της αποικιοκρατίας δημιουργήθηκε ένα διεθνές σύστημα τυπικά ανεξάρτητων κρατών, κάτω από τις αρχές ενός (τυπικά) δημοκρατικού διεθνούς δικαίου. Σύμφωνα με την αστική πολιτική επιστήμη, η ιδανική κοινοβουλευτική δημοκρατία βασίζεται στη διάκριση και συνεργασία των «τριών συν μιας» εξουσιών: της νομοθετικής, της εκτελεστικής, της δικαστικής εξουσίας και του Τύπου. Και οι τέσσερις γνωρίζουν πρωτοφανή άνθιση. Όλα επιβεβαιώνουν ότι η κοινοβουλευτική δημοκρατία βρίσκεται στην πλήρη και ουσιαστική ανάπτυξή της. Η πλήρης ανάπτυξή της, όμως, οδηγεί στο αντίθετό της. «Επιστρέφει το έγκλημα γνώμης. Η ελευθερία συνάθροισης, το δικαίωμα της απεργίας, η ελευθερία έκφρασης απειλούνται σοβαρά», γράφουν με αγωνία οι εβδομήντα νομικοί στο κείμενο που προαναφέραμε. «Τυπική καιροσκοπική περιφρόνηση του γραφειοκράτη πολιτικού (σ.σ. εννοεί τον τότε υπουργό Εσωτερικών της Μ. Βρετανίας, Τζακ Στρο) προς θεμελιώδη δικαιώματα, τα οποία προϋπάρχουν αυτού επί αιώνες», τονίζει η βρετανική εφημερίδα Γκάρντιαν, με αφορμή το βρετανικό τρομονόμο. Το σύνθημα κατά των «θεμελιωδών δικαιωμάτων» δόθηκε λίγες μόνο μέρες μετά τα χτυπήματα της 11ης Σεπτεμβρίου. «Μερικοί ακόμη επιμένουν ότι δεν χρειάζεται να ξανασκεφτούμε οποιαδήποτε από τις παλιές υποθέσεις μας για την επιβολή του νόμου, αλλά αυτοί είναι απελπιστικά της 10ης Σεπτεμβρίου», έγραφε το Νιούζγουικ. Το κλίμα αυτό περνά στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Η Φράνκφουρτερ Αλγκεμάινε σε πρωτοσέλιδο άρθρο της, λίγο μετά την 11η Σεπτεμβρίου, υποστήριζε ότι «η ωραία φράση, Ποτέ δεν πρέπει να υπερασπιζόμαστε την ελευθερία με μέσα πέρα από το κράτος δικαίου, μερικές φορές μπορεί να έχει ανόητη απήχηση» και χαρακτήριζε «Πέμπτη Φάλαγγα των επίδοξων δολοφόνων» όσους την υπερασπίζονται. Τα νομικά και πολιτικά μέτρα που επακολούθησαν ήταν έτοιμα από καιρό. Εκτός από τον Πατριωτικό Νόμο στις ΗΠΑ, νέος τρομονόμος ψηφίστηκε στη Μ. Βρετανία, ενώ η Ευρωπαϊκή Ένωση θέσπισε το «ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης», δηλαδή κατάργησε το πολιτικό άσυλο. Eπίσης, κατάρτισε λίστες «τρομοκρατικών οργανώσεων», δημιούργησε την «αντιτρομοκρατική υπηρεσία» της Γιουροπόλ, συγκεκριμενοποίησε 47 περιπτώσεις «αντιτρομοκρατικής συνεργασίας» με τη CIA και το FBI, συμφώνησε στην έκδοση ευρωπαίων πολιτών στις ΗΠΑ, όπου υπάρχει η θανατική ποινή, και πάνω απ όλα δημιούργησε τον ευρωτρομονόμο. Μέσω αυτού κάθε κοινωνικό, πολιτικό και εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα μπορεί να χαρακτηριστεί ως «τρομοκρατία» και τα μέλη του, οι οπαδοί του ή οι οικονομικοί ενισχυτές του μπορούν να χαρακτηριστούν ως «τρομοκράτες», να συλληφθούν, να κρατηθούν πάνω από τα νόμιμα όρια, να εκδοθούν, να φυλακιστούν, να βασανιστούν, διαμέσου έκδοσης σε άλλη χώρα, μέχρι και να εκτελεστούν, διαμέσου της έκδοσής τους στις ΗΠΑ. Την περασμένη Τετάρτη η Επιτροπή Εξωτερικών της ελληνικής Bουλής υπερψήφισε τη «σύμβαση του ΟΗΕ» για την καταστολή «της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας». Με βάση τη σύμβαση όλοι όσοι υποστηρίζουν οικονομικά τους Παλαιστίνιους θα πρέπει να διώκονται. Φυσικά, όλα αυτά δεν έχουν ακόμα μπει σε εφαρμογή και κάτι τέτοιο είναι πολύ δύσκολο να γίνει, ακόμα και με το σημερινό συσχετισμό δυνάμεων, αλλά ήδη αποτελούν νομικό οπλοστάσιο του κράτους. Η βασική αρχή τής υπό διαμόρφωση ιδεολογίας, με την οποία δικαιολογούνται τα παραπάνω, είναι, σύμφωνα με το περιοδικό Εκόνομιστ, η «νέα ισορροπία μεταξύ ελευθερίας και ασφάλειας», η οποία «παραμένει ακαθόριστο πού θα διαμορφωθεί ή πού θα έπρεπε να καθοριστεί σε μια φιλελεύθερη δημοκρατία». Ο γερμανός καθηγητής κοινωνιολογίας Ούλριχ Μπεκ, όμως, καθορίζει τη «νέα ισορροπία»: «Η ηγεμονική δύναμη είναι αυτή που αποφασίζει ποιο είναι το δίκαιο και ιδιαίτερα ποια είναι τα ανθρώπινα δικαιώματα». Εφόσον όχι μόνο ηγεμονική, αλλά κυρίαρχη κοινωνική δύναμη είναι το κεφάλαιο, αυτό θα «αποφασίζει ποιο είναι το δίκαιο και ποια τα ανθρώπινα δικαιώματα» για τους εργάτες. Εφόσον ηγεμονική δύναμη στα Βαλκάνια είναι η Ελλάδα (όπως κόπτεται ο Σημίτης), θα (συν)αποφασίζει για την τύχη της ΠΓΔ Μακεδονίας. Εφόσον ηγεμονική δύναμη στην ΕΕ είναι η Γερμανία, θα αποφασίζει για τις τύχες της Ευρώπης. Και εφόσον παγκόσμια ηγεμονική δύναμη είναι οι ΗΠΑ, θα αποφασίζουν για ολόκληρο τον κόσμο. Αυτό το διεθνές δίκαιο έχει χαρακτηριστεί «νέος» ή «αμυντικός ιμπεριαλισμός», «αξιοσέβαστη μορφή αποικιοκρατίας», «στρατιωτικός ανθρωπισμός» κ.ά. Φυσικά, δεν χρειάζεται ο ΟΗΕ, παρά μόνο ως γραφείο Τύπου των ηγεμονικών δυνάμεων. Τα προτεκτοράτα που δημιουργούν ονομάζονται «καθιερωμένες μοναρχίες και φωτισμένες δικτατορίες». Έτσι, όμως, δεν νομιμοποιούν μόνο την αδυσώπητη επίθεση εναντίον του βασικού εχθρού τους, της εργατικής τάξης, και εναντίον των κρατών και εθνών που δεν προσαρμόζονται στις επιδιώξεις των ιμπεριαλιστικών κέντρων. Νομιμοποιούν και το λυσσαλέο, μέχρι πολεμικής αναμέτρησης, ανταγωνισμό μεταξύ τους. Διότι η «νέα ισορροπία μεταξύ ελευθερίας και ασφάλειας» των ΗΠΑ συγκρούεται με αυτήν της ΕΕ, της ΕΕ με την Ιαπωνία, της Γερμανίας με τη Γαλλία, του Πακιστάν με την Ινδία, της Ελλάδας με την Τουρκία κ.ο.κ. Ταυτόχρονα, τα εθνικά σύνορα πρέπει να γίνουν «πορώδη» ή «πιο λεπτά» (Κ. Καραμανλής), για να μπαινοβγαίνουν εμπορεύματα, επενδύσεις, ολόκληρα εργοστάσια και για να εισάγεται ή να εξάγεται χωρίς περιττά έξοδα το εμπόρευμα εργατική δύναμη, σύμφωνα με τις τρέχουσες ανάγκες του κεφαλαίου μιας χώρας: εισαγωγή ανειδίκευτων Αλβανών στην Ελλάδα ή Πολωνών στη Γερμανία το καλοκαίρι για αγροτικές εργασίες, εισαγωγή ινδών κομπιουτεράδων στη Γερμανία μέχρι να αποκτήσει πρωτοπορία στις νέες τεχνολογίες, εισαγωγή - εξαγωγή απεργοσπαστών στο Μεξικό κ.τ.λ. Η εφαρμογή της αρχής «της ηγεμονικής δύναμης» σε εθνικό επίπεδο έγινε ιδιαίτερα εμφανής στην Ιταλία: ο Μπερλουσκόνι εκτίμησε ότι «υπάρχει μια μοναδική σύμπτωση αυτών των τρομοκρατικών επιθέσεων με το κίνημα εναντίον της παγκοσμιοποίησης». Καθόρισε τα εργατικά δικαιώματα σύμφωνα με την «ηγεμονική δύναμη» της αυτοκρατορίας του και των συμμάχων του και αποφάσισε ότι «η συγκέντρωση (σ.σ. των τριών εκατομμυρίων στη Ρώμη, στις 23 Μαρτίου 2002) είναι παράνομη», ενώ ο Μπόσι εκτίμησε ότι η Ιταλία «οδηγείται σε εμφύλιο πόλεμο». Ο φασισμός (και ο ναζισμός - εθνικοσοσιαλισμός) επιδίωξε να εκφράσει πολιτικά τη μικροαστική ιδέα της κατάργησης των τάξεων μέσω της ενότητας του (καθαρού φυλετικά) έθνους. Ο αστικός ολοκληρωτισμός προσπαθεί να καταργήσει τις τάξεις μέσω της επιθετικής ανάπτυξης της πάλης των τάξεων. «Ο συνασπισμός των αντικαπιταλιστών αντιμετωπίζει τώρα ένα καπιταλιστικό κατεστημένο πιο ενεργοποιημένο και αποφασισμένο από πρίν», εκτιμούσαν οι Φαϊνάνσιαλ Τάιμς τον Οκτώβριο του 2001. «Οι υποστηρικτές της απελευθέρωσης του εμπορίου, των ελεύθερων αγορών και του δυτικού φιλελευθερισμού έχουν συνασπιστεί... Γι αυτούς ο καπιταλισμός δεν έχει πλέον ανάγκη εξήγησης, έχει ανάγκη υπεράσπισης», συνεχίζουν, για να καταλήξουν: «Η ανοχή του κράτους στις διαμαρτυρίες στους δρόμους πιθανόν θα συρρικνωθεί». Το γεμάτο κυνισμό και κομπασμό κείμενο είναι η καλύτερη απόδειξη για τη στενότατη σύνδεση της αντιδραστικής μεταμόρφωσης της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας με την ταξική πάλη και της ταξικής πάλης με την οικονομία και την εκμετάλλευση. Ο φασισμός για να καταλάβει την εξουσία ήταν αναγκασμένος να οικοδομήσει ένα κίνημα συμμετοχής των μαζών στην πολιτική πάλη και να καταργήσει το κοινοβούλιο. Ο αστικός ολοκληρωτισμός για να διατηρήσει και να διευρύνει την κυριαρχία το κεφαλαίου είναι αναγκασμένος να διασπάσει την κοινωνία σε «κοινωνία των πολιτών» και να διατηρήσει το κοινοβούλιο ως ενότητα των αντιμαχόμενων συμφερόντων τους. Το αστικό κοινοβούλιο και τα αστικά κόμματα μετατρέπονται σε βασίλεια των λόμπι. Η ιδέα της συμμετοχής περιορίζεται στην εικονική ή ψηφιακή συμμετοχή στα τηλεοπτικά ριάλιτι σόου και στις διαδικτιακές ψηφοφορίες. Η ιδέα της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας στην πλήρη ανάπτυξή της μετατρέπεται σε «τηλεοπτική» και «αυταρχική δημοκρατία». Η αστική πολιτική, σε βιομηχανία των συνειδήσεων και του θεάματος. Η ανάπτυξη και κρίση της αστικής δημοκρατίας, σε όλες της τις εκδηλώσεις, επιβάλλουν την ανάπτυξη της εργατικής πολιτικής σε όλες της τις εκδηλώσεις. Η υπέρβασή της από τα δεξιά δεν είναι μονόδρομος. «Με την Αμερική στην επίθεση το αντικαπιταλιστικό κίνημα βρίσκεται σε υποχώρηση», εκτιμούσαν τον Οκτώβριο οι Φαϊνάνσιαλ Τάιμς. Πριν αλέκτωρ λαλήσει τρις, ήρθε η Αργεντινή, η Βαρκελώνη, η Ρώμη και η έκρηξη της Ιντιφάντα Αντίσταση ναι, αλλά με ποιο τρόπο;H τρέχουσα και δομική κρίση της αστικής κοινοβουλευτικής δημοκρατίας γεννά ποικίλα πολιτικά ρεύματα αμφισβήτησης, που απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή. Tο κυρίαρχο ρεύμα σήμερα προέρχεται, όπως περιγράψαμε, από τα δεξιά. Ωστόσο, η αριστερή αμφισβήτηση αναπτύσσεται δυναμικά το τελευταίο διάστημα. Tο πιο εμφανές ρεύμα είναι αυτό της αριστερής αστικής και μικροαστικής διανόησης, που φρίττει από τα σύγχρονα ολοκληρωτικά φαινόμενα, αλλά είναι βαθιά διαποτισμένο από τον κοινοβουλευτισμό και την ιστορική παράδοση του αστικού Διαφωτισμού. H κριτική στον αστικό ολοκληρωτισμό γίνεται από θέσεις υπεράσπισης των δημοκρατικών κατακτήσεων μιας προηγούμενης εποχής, που είναι αδύνατο να εφαρμοστούν σήμερα. H θεωρία του «εκτροχιασμού» από την κοινοβουλευτική δημοκρατία, την οποία τόσο γλαφυρά περιγράφει ο I. Pαμονέ στα έργα του, είναι από τις πιο χαρακτηριστικές. Tα όριά της διαγράφηκαν με σαφήνεια στο Φόρουμ του Πόρτο Aλέγκρε (που ξεκίνησε ως ιδέα του ίδιου), με τις καθαρές τάσεις συνδιαλλαγής ακόμα και με τους πιο αντιδραστικούς θεσμούς της «παγκοσμιοποίησης», όπως με το Φόρουμ του Nταβός. Στο ίδιο ρεύμα κινήθηκε και ο Πιέρ Mπουρντιέ, σε βαθύτερη σύνδεση όμως με τις εργατικές κινητοποιήσεις και ρεύματα. O Mπουρντιέ ήταν υπέρμαχος ενός δημοκρατικού (μικρο)αστικού κράτους, που θύμιζε ιστορικά ρεύματα του προηγούμενου αιώνα (το ότι και οι δύο είναι Γάλλοι αποτελεί σαφή ένδειξη της βαθιάς επιρροής της Aστικής Γαλλικής Eπανάστασης και του Διαφωτισμού). Όχι μόνο κριτική, αλλά και αριστερή αντιπαράθεση με την αστική δημοκρατία κάνουν τα μικροαστικά ρεύματα σοσιαλιστικής και κομμουνιστικής αναφοράς. H δογματική προσήλωσή τους στις αποστεωμένες και εκφυλισμένες κρατικές μορφές της EΣΣΔ ή της Kίνας, που κατάργησαν την επαναστατική εργατική δημοκρατία των συμβουλίων, η μόνιμη διολίσθηση στη θεωρία των σταδίων και η προσαρμογή τους σε θεωρητικές ακροβασίες (όπως η «λαϊκή εξουσία» του KKE) γεννούν στην πρακτική επικίνδυνες τάσεις συμβιβασμών με τμήματα της αστικής τάξης. Kάτι που επιβεβαιώνεται από τη στάση τους στην εξελισσόμενη επαναστατική διαδικασία στην Aργεντινή. Σε αυτό το κοινωνικό και πολιτικό εργαστήρι αναδεικνύονται και τα όρια του αντιεξουσιαστικού αναρχισμού σε όλες του τις εκδοχές. Στο νοτιο-αμερικανικό Iντιμίντια-Φόρουμ, υποστηρίζεται, για παράδειγμα, ότι στην Aργεντινή «δεν είναι αναγκαίο να ανατρέψουμε την εξουσία, αλλά μόνοι μας να οικοδομήσουμε τη δική μας εξουσία» (εφημερίδα Tζανγκλ Γουέρλντ, 13 Mαρτίου 2002). Για όλα τα ρεύματα, έτσι ή αλλιώς, αναδεικνύεται ως κομβική η στάση τους απέναντι στη (μαρξιστική) θέση για «καταστροφή της παλιάς αστικής κρατικής μηχανής».
|
Τελευταία ενημέρωση 02 Ιουλίου, 2002 Ποιος είναι ο Παναγιώτης Βήχος;
για να ενημερώνεστε σε κάθε νέα ανανέωση
|
