ΠΟΛΛΑ ΥΠΟΣΧΟΜΕΝΗ ΑΓΟΡΑ
ΤΑ ΣΚΛΑΒΟΠΑΖΑΡΑ ΤΟΥ 21ου ΑΙΩΝΑ
Η ανοχή της Δύσης ενθαρρύνει την αγοραπωλησία ανθρώπων

ΑΡΗΣ ΧΑΤΖΗΣΤΕΦΑΝΟΥ

Καλούμε όλες τις βρετανικές εταιρείες που συμμετέχουν στην επεξεργασία υλικών ζαχαροπλαστικής να βεβαιωθούν ότι δεν εισάγουν πρώτες ύλες για την παραγωγή των οποίων έχουν εργαστεί σκλάβοι, ανέφερε σε ανακοίνωσή του εκπρόσωπος του Φόρειν Όφις λίγες ημέρες μετά τον εντοπισμό, από τις αρχές του Μπενίν, πλοίου που μετέφερε 250 ανήλικους σκλάβους. Το «ενδιαφέρον» του βρετανικού υπουργείου Εξωτερικών δεν ήταν φυσικά συμπτωματικό καθώς, όπως προέκυψε από δηλώσεις βρετανών διπλωματών, είναι σχεδόν βέβαιο ότι μεγάλες εταιρείες της χώρας χρησιμοποιούν κακάο και άλλα συστατικά από αφρικανικές περιοχές που απασχολούν σκλάβους κάθε ηλικίας αλλά και ανήλικους εργάτες. Εξίσου «συγκινητικές» ήταν οι αντιδράσεις και στις ΗΠΑ, όπου κυβερνητικοί φορείς και όχι μόνο εξέφραζαν τον αποτροπιασμό τους για το φαινόμενο μεταφοράς σκλάβων στις αρχές του 21ου αιώνα. Η Δύση φάνηκε να αντιμετωπίζει με έκπληξη ένα φαινόμενο για το οποίο φέρει βαρύτατες έμμεσες αλλά και άμεσες ευθύνες.

Έμμεσες γιατί η πλειοψηφία των ανήλικων σκλάβων προέρχεται από εμπόλεμες περιοχές της Αφρικής, εκείνες δηλαδή τις ζώνες του πλανήτη που πληρώνουν ακόμη με αίμα την άναρχη χάραξη συνόρων που άφησε πίσω της η αποικιοκρατία αλλά και τη συνεχή υποδαύλιση των συγκρούσεων από τους εμπόρους όπλων. Προέρχονται ακόμη από τις υπόλοιπες πάμπτωχες, υπερχρεωμένες χώρες του Τρίτου Κόσμου, οι οποίες μετά την υπερεκμετάλλευση της Δύσης δέχονται τώρα και την «υπερ-βοήθεια» οργανισμών όπως το ΔΝΤ και η Παγκόσμια Τράπεζα. Δεν είναι τυχαίο ότι πέρα από τις ιστορικές του καταβολές το φαινόμενο της δουλείας στην Αφρική γνώρισε τεράστια άνθηση μετά τη δεκαετία του 70, οπότε έγιναν αντιληπτές οι συνέπειες της υπερχρέωσης χωρών του Τρίτου Κόσμου.

Οι ευθύνες όμως γίνονται πολύ πιο συγκεκριμένες με την είσοδο στο παιχνίδι των πολυεθνικών εταιρειών που αγοράζουν προϊόντα (ως επί το πλείστον πρώτες ύλες) από περιοχές της Αφρικής όπου διαπιστωμένα δουλεύουν σκλάβοι. Τα υλικά αυτά θα μεταφερθούν στις εργοστασιακές εγκαταστάσεις των «μητροπόλεων» ή ακόμη χειρότερα σε κάποιο από τα διαβόητα σουέτ-σοπ των εταιρειών, όπου αυτήν τη φορά θα αναλάβουν την περαιτέρω επεξεργασία τους οι «μισθωτοί σκλάβοι». Για μια ειρωνεία της τύχης η ύπαρξη των σουέτ-σοπ, όπου εργάζονται ανήλικοι με μισθούς που απλώς τους συντηρούν στη ζωή, δημιουργεί και τα μεγαλύτερα εμπόδια στον υπολογισμό της πραγματικής έκτασης του φαινομένου της σκλαβιάς. Και αυτό γιατί πολύ συχνά είναι δύσκολο έως αδύνατο να διαπιστωθεί αν οι μισθωτοί σκλάβοι των πολυεθνικών βρίσκονται εκεί με τη θέλησή τους ή έχουν πουληθεί για μια μπουκιά ψωμί (μερικές φορές για λιγότερο από 15 δολάρια) από τους γονείς τους, όπως συμβαίνει στη συντριπτική πλειοψηφία των σκλάβων.

Η αδυναμία αυτή των οικογενειών να συντηρήσουν όλα τα παιδιά τους αλλά και η ξενόφερτη επικράτηση της λεγόμενης συνδεδεμένης εργασίας (όπου γονείς αναγκάζονται να προσφέρουν παιδιά με αντάλλαγμα τη διαγραφή χρεών της οικογένειας) έχει διαβρώσει τις παραδοσιακές αρχές περιοχών της Αφρικής όπου μέχρι πριν από μερικές δεκαετίες παρεχόταν στοιχειώδης προστασία σε παιδιά από 5 έως 17 χρονών.

Οι άμεσες ευθύνες όμως της Δύσης δεν περιορίζονται στις πολυεθνικές. Παρά το γεγονός ότι οι ανήλικοι σκλάβοι συνήθως μεταφέρονται εντός της αφρικανικής ηπείρου (για να υπηρετήσουν ως εργάτες στην παραγωγή αλλά και ως υπηρέτες στα ανώτερα στρώματα χωρών, όπως το Μπενίν, η Μπουρκίνα Φάσο, το Καμερούν, η Ακτή του Ελεφαντοστού, η Γκαμπόν, η Νιγηρία και το Τόνγκο) δεν λείπουν περιστατικά μεταφοράς σκλάβων ακόμη και σε αναπτυγμένες χώρες, όπως οι ΗΠΑ. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι αμερικανικές αρχές έχουν συλλάβει κατά καιρούς μεγαλοεπιχειρηματίες αλλά ακόμη και διπλωμάτες από το Μπαχρέιν και τα Ενωμένα Αραβικά Εμιράτα που πραγματοποιούσαν δουλεμπόριο σε διάφορες πολιτείες.

Για άλλη μια φορά το μέγεθος του φαινομένου είναι σχεδόν αδύνατο να υπολογιστεί, δεδομένου ότι η απόλυτη σκλαβιά συνυπάρχει με περιπτώσεις μερικής ή προσωρινής σκλαβιάς, όπως συμβαίνει λόγου χάρη με ανήλικες κοπέλες που εξαναγκάζονται δια της βίας να εργαστούν σε οίκους ανοχής προκειμένου να ξεπληρώσουν την παράνομή είσοδό τους στη χώρα. Στις ΗΠΑ ο μεγαλύτερος αριθμός αυτών των γυναικών συγκεντρώνεται πλέον σε μικρές πόλεις και προάστια, όπου κατά μέσο όρο αναγκάζονται να δεχτούν δωρεάν 400 με 500 πελάτες, προσφέροντας δηλαδή περίπου 40.000 δολάρια στους εμπόρους λευκής σαρκός. Παρόμοια περιστατικά (που μόνο άγνωστα δεν είναι στην Ευρώπη και ειδικά στη χώρα μας) λαμβάνουν φρικιαστικές διαστάσεις σε χώρες της νοτιοανατολικής Ασίας, όπου συρρέουν κατά δεκάδες ευρωπαίοι παιδεραστές για να δοκιμάσουν τους παράνομους οίκους ανοχής ανηλίκων.

Η ανοχή αυτή της Δύσης ή η άμεση και έμμεση ενίσχυση του φαινομένου της σκλαβιάς οδήγησε στη δημιουργία μιας πρωτοφανούς (τουλάχιστον για τα δεδομένα του 20ού αιώνα) αγοράς ανήλικων σκλάβων στην Αφρική. Δεν είναι σπάνια τα περιστατικά όπου οι αρχές χωρών, όπως η Ακτή του Ελεφαντοστού ή το Λάγος, εντοπίζουν πραγματικά σκλαβοπάζαρα σε κεντρικά σημεία της πόλης απ όπου εύποροι Αφρικανοί επιλέγουν το υπηρετικό τους προσωπικό μεταξύ παρατεταγμένων παιδιών. Ένα φαινόμενο που κληροδοτήθηκε από τις «πολιτισμένες» κοινωνίες των αποικιοκρατών και νεοαποικιοκρατών στον «υπανάπτυκτο» αφρικανικό πολιτισμό.

Εφημερίδα ΠΡΙΝ  22 Ιουλίου 2000