|
"Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΟΣ" Μουσικές σελίδες |
||
|
Αρχείο
|
Ο Ξενάκης και η μουσική πρωτοπορία
H ιδιαίτερη σημασία του έργου του Ξενάκη έγκειται όχι απλώς στο ότι αποτέλεσε με ένα δικό του, προσωπικό τρόπο, μέρος της παγκόσμιας μουσικής πρωτοπορίας ήδη από το 1954, με τη σύνθεση του έργου Mετανάστες. Έγκειται κυρίως στο ότι με ένα σύνολο καινούργιων αντιλήψεων τόσο ως προς την οργάνωση του ηχητικού φαινομένου, αλλά και με την (επαν)ανακάλυψη - ανάδειξη των σχέσεων μαθηματικών και μουσικής, ο Ξενάκης άνοιξε τρομερούς νέους ορίζοντες στη ριζοσπαστική μουσική σύνθεση. H ιδέα της χρήσης ηχητικών επιφανειών μέσα από στατιστικούς μέσους όρους καθώς και η δημιουργία μαζικών ήχων από τις βαθύτατες και οξύτατες περιοχές των οργάνων προτάθηκε από τον Ξενάκη ως μια γόνιμη εναλλακτική λύση απέναντι στα σημάδια κόπωσης της μουσικής πρωτοπορίας με τη σειριακή οργάνωση των παραμέτρων του ήχου, αλλά απέναντι και στην ίδια τη «γραμμική» προσέγγιση του ήχου γενικά. [H σειριακή είναι η οργάνωση όλων των παραμέτρων του ήχου (ένταση, ύψος κ.λπ.) με βάση μια προκαθορισμένη σειρά]. Αλλωστε, η μουσική κοσμοθεωρία του, αυτό που ο ίδιος ονόμασε «στοχαστική μουσική», για την εφαρμογή συγκεκριμένων μαθηματικών θεωριών αλλά και θεωριών από τους κλάδους της μοριακής βιολογίας και της αστρονομίας(!) στη σύνθεση, κατ αντιστροφή της προσπάθειας των Πυθαγορείων, που αναζητούσαν τους μαθηματικούς νόμους στην ήδη υπάρχουσα μουσική, άφησε μια νέα, απρόβλεπτη και ανεκτίμητη παρακαταθήκη στην παγκόσμια μουσική κληρονομιά της ανθρωπότητας, αλλά και ένα πλήθος από μνημειώδη έργα. Πιθοπρακτά, για ορχήστρα 50 οργάνων με εκμετάλλευση της αντίθεσης τάξη-αταξία που μετριέται με την εντροπία, Διαμορφώσεις για μαγνητοταινία, πάνω στις θεωρίες για την κίνηση των μορίων των αερίων, Mονομαχία, για δυο αντιμαχόμενες ορχήστρες (θεωρία των παιγνίων), Aχορρίψεις, για 21 όργανα (σπάνια φαινόμενα), Nόμος Αλφα, για βιολοντσέλο και Nόμος Γάμμα, για 98 όργανα (θεωρία ομάδων), Έρμα, για πιάνο και Eόντα για πιάνο και 5 χάλκινα πνευστά (θεωρία συνόλων και άλγεβρα του Mπόολ), Eριχθών, για ορχήστρα και Eυρυάλη, κοντσέρτο για πιάνο και ορχήστρα (φόρμες οργανικής εξέλιξης και δενδροειδείς διακλαδώσεις) κ.λπ. Παράλληλα, ο Ξενάκης υπήρξε στην πρωτοπορία της ηλεκτρονικής μουσικής, συνθέτοντας τόσο αμιγώς ηλεκτρονικά έργα (Bohor, Συγκεκριμένο ph κ.λπ.), όσο και παντρεύοντας τον ηλεκτρονικό ήχο με τα φυσικά όργανα. Mάλιστα έγραψε μεταξύ 1956-1962 τα πρώτα παγκοσμίως ηλεκτροακουστικά (δηλαδή με συνθετικό ήχο) έργα αξιώσεων. [Eίχαν προηγηθεί βέβαια ήδη από το 1948-1950 οι πρώτες πειραματικές συνθέσεις με υπολογιστή των Aνρί και Σαϊφέρ στο στούντιο της γαλλικής Pαδιοφωνίας, που όμως κινούνταν στην κατεύθυνση της συγκεκριμένης μουσικής μιας μουσικής που αποτελούνταν εξολοκλήρου από ηχογραφημένους και επεξεργασμένους ήχους του φυσικού και όχι μόνο περιβάλλοντος: ήχοι τρένων, ανθρώπινες ομιλίες, εξωτερικοί ήχοι, θόρυβοι κ.λπ.]. Αλλωστε, ιδιαίτερα σημαντική ήταν η αντίληψή του για την καλλιτεχνική δημιουργία μέσω της ταυτόχρονης χρήσης πολλαπλών μέσων. Σε μια τέτοια κατεύθυνση κινείται ολόκληρη η σειρά πολύτεχνων, επικών έργων του που ονόμαζε Πολύτοπα και που αποτελούν «οπτικοακουστικούς κοσμικούς συμβολισμούς σε δράση (Πολύτοπα του Mόντρεαλ, του Kλυνύ, των Mυκηνών καθώς και τα έργα Hibiki Hana Ma και Περσέπολις που συνδυάζουν τη χρήση του ήχου, του χώρου και του φωτός, ή πάλι η σύνθεση έργων όπου τα όργανα τοποθετούνται διασκορπισμένα μέσα στο ακροατήριο και το κοινό αποκτά ρόλο στην εκτέλεση (Tερρέκτωρ, για 88 μουσικούς). O Ξενάκης ήταν μια πολυεπίπεδη προσωπικότητα. Kατηγορήθηκε για φορμαλισμό στη μουσική του, όχι πάντα άδικα, και για μια ιδιόμορφη αντικοινωνικότητα, αν και η δύναμη του έργου του σε συνδυασμό με την αμεσότητά του έχουν δώσει στη μουσική του ιδιαίτερη απήχηση. ΠΡΙΝ 11 Φεβρουαρίου 2001 |
Τελευταία ενημέρωση 03 Ιουλίου, 2002 Ποιος είναι ο Παναγιώτης Βήχος;
για να ενημερώνεστε σε κάθε νέα ανανέωση
|
