|
Αρχείο
|
ΦΟΝΤΑΜΕΝΤΑΛΙΣΜΟΣ
ΚΑΙ
ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ
Τι ενώνει τον Αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο που ερμηνεύει την παγκοσμιοποίηση με το …666 και τον ραβίνο Γιοσέφ Οβάδια που ερμηνεύει το Άουσβιτς με την …μετεμψύχωση; Τι συνδέει τους φονταμενταλιστές της Moral Majority Campaign με
την "Χρυσοπηγή" ; Τι το κοινό έχει η αμερικανική θρησκευτική Δεξιά με σημαία την υπόθεση Λεβίνσκυ και η Χριστοδούλεια Σταυροφορία με το λάβαρο της Αγίας Λαύρας να ανεμίζει για τις αστυνομικές ταυτότητες;
Θα μπορούσε να απαντήσει κάποιος: "O θρησκευτικός σκοταδισμός." Αλλά η απλούστερη απάντηση δεν είναι και η πιο διευκρινιστική. Δεν ερμηνεύεται ένα φαινόμενο απλώς κατονομάζοντάς το σαν φαινόμενο, χωρίς
διείσδυση στην ουσία του.
Το φαινόμενο που ονομάστηκε "φονταμενταλισμός" επανέρχεται τις τελευταίες δεκαετίες του 20ου αιώνα και στην αυγή της τρίτης χιλιετίας ορμητικά, μαζικά, διεθνώς, μέσα στους πιο διαφορετικούς κοινωνικούς
σχηματισμούς και τις πιο ποικίλες εθνικές καταστάσεις. Θα ήταν λάθος να μην αναγνωρισθεί η διεθνής εξάπλωση του φαινομένου, ο υπερεθνικός του χαρακτήρας, έστω και αν συνδέεται πάντα με την φανατική προβολή και υπεράσπιση της εθνικής ή εθνο-θρησκευτικής ιδιαιτερότητας. Ποτέ το
επιμέρους δεν διεκδικεί για τον εαυτό του οικουμενική ισχύ ή και οικουμενική αποστολή, το κύρος της καθολικότητας, την ίδια στιγμή που την αντιμάχεται, όσο ο κάθε είδους φονταμενταλισμός.
Ο θρησκευτικός φονταμενταλισμός μισεί θανάσιμα και παθολογικά τον Διαφωτισμό. Αλλά θα ήταν λάθος να αντιμετωπισθεί με μία εξίσου "φονταμενταλιστική" επιστροφή στον Διαφωτισμό. Η απάντηση σε εκείνους που
θέλουν να γυρίσουν την Ιστορία πίσω από τον 18ο αιώνα και την Γαλλική Επανάσταση δεν μπορεί να δοθεί με την καθήλωση στα ιδανικά των Εγκυκλοπαιδιστών και του 1789. Η ανθρωπότητα βρίσκεται σε μιαν εντελώς διαφορετική ιστορική εποχή. Μια αντιϊστορική τάση δεν μπορεί να πολεμηθεί και να
νικηθεί από αντϊστορικές θέσεις.
Για να φέρουμε ένα παράδειγμα από τα καθ’ ημάς, θα ήταν λάθος να θεωρηθεί ότι η κινητήρια βασική αντίφαση της τελευταίας κρίσης με τις ταυτότητες είναι η αντίφαση Καλλίνικος/ "Διδερό"!
Θα ήταν λάθος –κάτι που συνηθίζεται κατά κόρον, συχνά εκ του πονηρού – να θεωρείται πρωταρχική πηγή του φονταμενταλισμού η έλλειψη ή η άρνηση εκκοσμίκευσης, η ιστορική καθυστέρηση της καπιταλιστικής ανάπτυξης
μιας χώρας ή η αναχρονιστική αντίθεση στον αστικό εκσυγχρονισμό. Ας μην ξεχνάμε ότι ακόμα και σαν κίνηση (αρχικά προτεσταντική) και σαν όρος ο φονταμενταλισμός γεννήθηκε στην πιο προηγμένη χώρα του σύγχρονου καπιταλισμού, την Αμερική, το Ελντοράντο κάθε "εκσυγχρονιστή", τον
παράδεισο της εκκοσμίκευσης και του θρησκευτικού πλουραλισμού αλλά και της θρησκευτικής Δεξιάς και της μισαλλοδοξίας. Οι "ιεροί πόλεμοι" δεν κηρύσσονται μόνο από το πολιτικό Ισλάμ σε τριτοκοσμικές χώρες : ο αμερικανός Samuel Huntington ανακήρυξε τους " θρησκευτικούς πολέμους" και
την "σύγκρουση των πολιτισμών" σαν κεντρικό άξονα των εξελίξεων στον μεταψυχροπολεμικό κόσμο, με τον "Δυτικό Πολιτισμό" της Δυτικής Χριστιανοσύνης, προνομιούχο φορέα των υποτιθέμενων "οικουμενικών αξιών" και υπερασπιστή "των ανθρωπίνων δικαιωμάτων" να
περιχαρακώνεται σε γραμμή αντιπαράθεσης με τις υπόλοιπες εφτά, κατά Huntington, διαφορετικές και αντίθετες "πολιτιστικές παραδόσεις"που έχουν την ατυχία να συγκατοικούν στον ίδιο πλανήτη.
Η "θεωρία" του Huntington θα μπορούσε να θεωρηθεί γραφική και ανόητη εάν δεν την ενστερνίζονταν ισχυροί κύκλοι της ιμπεριαλιστικής Δύσης στην αναζήτηση του "Κακού –που- θα αντικαταστήσει-τον- Μεγάλο Άλλο", την
πάλαι ποτέ σοβιετική "Αυτοκρατορία του Κακού", και εάν δεν είχε τις προφανείς πλέον προεκτάσεις της στη γιουγκοσλαβική και βαλκανική τραγωδία. Εκείνο, πάντως, που αξίζει να προσεχτεί είναι ότι το έργο του Huntington δεν έγινε πηγή έμπνευσης μόνο για όσους Δυτικούς αναζητούν νέες,
εκσυγχρονισμένες, ιδεολογικές νομιμοποιητικές θωρακίσεις των ενεργειών τους αλλά, επίσης, και για τους αντιπάλους τους αντι-δυτικούς φονταμενταλιστές, ιδιαίτερα στους "εθνικο-ορθόδοξους" κύκλους στη Ρωσία και στα Βαλκάνια (συμπεριλαμβανομένης, φυσικά, και της Ελλάδας).
Ο φονταμενταλισμός υπόκειται κι αυτός στις συνέπειες της λειτουργίας του νόμου της ανισόμερης και συνδυασμένης ιστορικής ανάπτυξης. Με άλλα λόγια, πρώτα-πρώτα παρουσιάζει διαφορές ανάλογα με τις ανισομέρειες που
υπάρχουν μέσα κι ανάμεσα στις διάφορες χώρες, τα διαφορετικά και άνισα επίπεδα ιστορικής ανάπτυξης, τις άνισες σχέσεις.
Για παράδειγμα ο λεγόμενος "ισλαμικός φονταμενταλισμός" στις αραβικές και τις άλλες μουσουλμανικές χώρες αναμφίβολα βασίζεται στην αντίφαση που υπάρχει ανάμεσα στις καταπιεσμένες αυτές χώρες και τις
καταπιεστικές ιμπεριαλιστικές χώρες της Δύσης, έχει κάποιο αντιϊμπεριαλιστικό στοιχείο, τροφοδοτείται από την πολιτική χρεωκοπία προηγηθέντων πολιτικών κομμάτων και κινήσεων εθνικής χειραφέτησης (των Κ.Κ, του αραβικού ριζοσπαστικού εθνικισμού κλπ) – και εκτρέπει, τελικά, σε
αντιδραστική κατεύθυνση την πάλη για την λύση της κεντρικής ιστορικής αντίφασης, διαιωνίζοντά την.
Αντίθετα, ο αμερικανικός χριστιανικός φονταμενταλισμός συνδυάζει την αναδίπλωση στην ιδέα του Έθνους και τις τάσεις απομονωτισμού με μια ισχυρή " ψευδή συνείδηση" υπεροχής απέναντι σ’ όλον τον υπόλοιπο
αμαρτωλό κόσμο, συνείδηση που αντανακλά στρεβλά την αμερικανική πολιτικο - στρατιωτική και οικονομική ηγεμονία στο παγκόσμιο καπιταλιστικό σύστημα.
Aν υπάρχει αυτή η ιστορική διαφοροποίηση ανάμεσα στα είδη φονταμενταλισμού και η ανισόμερεια στην ανάπτυξη τους, ποιοτική και ποσοτική (αλλού είναι εντονότερο αλλού ασθενέστερο το φαινόμενο), πρέπει να παρατηρηθεί
ότι υπάρχει συνάμα και η συνδυασμένη τους ανάπτυξη, κυρίως με την έννοια που προαναφέρθηκε μιας ταυτόχρονης εξάπλωσης φονταμενταλιστικών φαινομένων σε πλανητική κλίμακα τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Τούτο πρέπει να μας κάνει να διερωτηθούμε όχι απλώς για τον φονταμενταλισμό,
απομονώνοντάς τον από το ιστορικό περιβάλλον, αλλά για τον κόσμο που κάνει δυνατή την αναζωπύρωση – και την χειραγώγηση-των φονταμενταλισμών σήμερα.
Σε ένα κόσμο που οι πάντες νοιώθουν ότι χάνει ή ότι ήδη έχει χάσει τα θεμέλιά του, ολοένα ισχυρότερη γίνεται η τάση αναζήτησης μιας επαναθεμελίωσης.
Ο φονταμενταλισμός, εξ ορισμού, μια και σ’ αυτό οφείλει και το όνομά του, προβάλει σαν πρόταση διεξόδου στα σύγχρονα αδιέξοδα την "επιστροφή στις ρίζες, στα παλιά δοκιμασμένα θεμέλια (foundations)", τις "προαίωνιες
αναλλοίωτες αξίες" και τους ιδρυτικούς μύθους του Έθνους, της Φυλής, της Θρησκείας, της κάθε υπαρκτής ή φανταστικής κοινότητας.
Την ίδια στιγμή που γίνονταν μία τέτοιου είδους δραστηριοποίηση για την "στροφή στα θεμέλια", στον χώρο ιδιαίτερα της θρησκευτικής Δεξιάς, παρατηρείται μια ανάλογη κι αντίστροφη κινητοποίηση στον χώρο της
ευρύτερης Αριστεράς, όπου ιδιαίτερα μετά τις καταρρεύσεις του "υπαρκτού σοσιαλισμού" το 1989-91, γίνεται ολοένα πιο έντονα και πιο πλατιά λόγος για "επανίδρυση" (π.χ. Rifondazzione), επαναθεμελίωση κλπ κλπ.
Ο Mircea Eliade έχει δείξει από παλιά ότι μετά από μια μεγάλη κρίση, κατάρρευση ή τομή στην ιστορία μιας κοινωνίας εμφανίζεται η τάση μιας "επιστροφής στις απαρχές", σε ένα μύθο επαν-ίδρυσης που θα ανανέωνε τον κύκλο
της ζωής της, που θα επέτρεπε την Αιώνια Επιστροφή του Ίδιου.
Η επιστροφή στον μύθο, ή μάλλον, η επιστροφή του Μυθικού – που πυρήνας του είναι, όπως έδειξε ο Walter Benjamin, ο μύθος της Αιώνιας Επιστροφής- είναι βασικό γνώρισμα της εποχής του απόγειου και της παρακμής του
καπιταλισμού από τον 19ο αιώνα και επανεμφανίζεται, συχνά με απροσδόκητους και πρωτότυπους τρόπους, σε περιόδους κρίσης, περιόδους μετάβασης ή και εμπλοκής, κρίσης της μετάβασης. Το Μυθικό, η φετιχοποίηση ανεξέλεγκτων κοινωνικών δυνάμεων και αντιφάσεων, μπορεί στην επιστροφή του, στην
επανεμφάνισή του, να ενδυθεί παραδοσιακές θρησκευτικές μορφές του Ιερού αλλά μπορεί να έχει και εκκοσμικευμένες, άθρησκες ή και άθεες μορφές.
Δεν είναι καθόλου δύσκολο να δει κανείς την επιστροφή του Μυθικού στον θρησκευτικό φονταμενταλισμό. Τούτο, όμως, δεν σημαίνει ότι κάθε "επανίδρυση" απ’ αυτές που κατά καιρούς εξαγγέλλονται στο όνομα της
Αριστεράς είναι χειραφετημένες από το Μυθικό – από τον μύθο της επανίδρυσης του Ίδιου. Σε ορισμένες και προφανείς περιπτώσεις, τούτο μπορεί να εκδηλωθεί π.χ. σαν σταλινικός "φονταμενταλισμός", μυθική επιστροφή στον Στάλιν και στα χρόνια της παντοδυναμίας του σταλινισμού ή και σαν
σοσιαλδημοκρατικός "φονταμενταλισμός", μιαν εξίσου μυθική επιστροφή στις παλιές καλές μέρες των ρεφορμιστικών συμβιβασμών και του κεϋνσιανισμού. Σε άλλες περιπτώσεις η "επανίδρυση" νοείται σαν εγκατάλειψη κάθε αρχής κάθε οράματος, κάθε ιστορικής μνήμης και παράδοσης, κάθε
ιστορικού κεκτημένου της πάλης των εργαζομένων για την κοινωνική χειραφέτηση, μια tabula rasa, όπου η λοβοτομημένη Αριστερά θα κάνει μια μυθική "νέα αρχή " του κύκλου της ,προσαρμοζόμενη στις νέες απαιτήσεις του Ίδιου, κάτω δηλαδή από τον ήλιο του κεφαλαίου, που,όπως γίνεται στους μύθους,
δεν μπορεί να γνωρίσει την δύση του. Υπάρχουν, βέβαια, και ενδιάμεσες περιπτώσεις, που αναζητούν την κατάλληλη δοσολογία "παλιών" και "νέων" θεμελίων στο μυθικό έργο της επαναθεμελίωσης.
Για να είναι μια επανίδρυση του επαναστατικού κινήματος κοινωνικής απελευθέρωσης λυτρωμένη από μύθους πρέπει να προσεγγίζει τα θεμέλια του όχι σαν αναλλοίωτες υπεριστορικές αλήθειες ούτε σαν περιττό και
αρνητικό βάρος αλλά σαν κεκτημένα μιας ιστορικής πάλης. Σαν την παράδοση των Καταπιεσμένων που γνώρισαν ήττες αλλά που πρέπει να διασωθεί από τους Νικητές κι από τον κομφορμισμό όσων ζητούν την δογματική της απονέκρωση. Σαν διαδικασίες με ανεκπλήρωτες δυνατότητες κι απαιτήσεις, με ένα
δυναμικό ανάπτυξης ανοιχτό στον ορίζοντα του μέλλοντος.
H επιστροφή του Μυθικού διαπερνάει τόσο ευκολότερα όλο το πολιτικό φάσμα από τα δεξιά στα αριστερά, όσο οι πολιτικές, ιδεολογικές και ταξικές διαχωριστικές γραμμές που χώριζαν παραδοσιακά την Δεξιά από την
Αριστερά φαίνονται να σβήνουν μέσα στο γενικευμένο λυκόφως της διάψευσης των προσδοκιών στα εγχειρήματα κοινωνικής απελευθέρωσης και του εξαγγελλόμενου "τέλους των ιδεολογιών" στην εποχή της πολυδιαφημισμένης παγκοσμιοποίησης.
Η χρηματιστική παγκοσμιοποίηση των δύο τελευταίων δεκαετιών είναι, όντως, η γενεσιουργός αιτία και κινητήρια δύναμη τόσο της ανορθολογικής φονταμενταλιστικής της άρνησης όσο και της (χωρίς όρους ή με όρους)
παράδοσης στον φιλελευθερισμό, στο "αόρατο χέρι" των αγορών.
Ο εκσυγχρονισμένος αναχρονισμός του φονταμενταλισμού κι ο αναχρονικός εκσυγχρονισμός του φιλελευθερισμού, με ή χωρίς πρόσημα (νέο-φιλελευθερισμός, λαϊκός φιλελευθερισμός, σοσιαλφιλελευθερισμός της
Κεντροαριστεράς και του "Τρίτου Δρόμου" α λα Μπλαίρ κλπ) είναι τα Σιαμαία της Παγκοσμιοποίησης του χρηματιστικού κεφαλαίου.
Το κεφάλαιο αναζήτησε διέξοδο στη φοβερή κρίση υπερπαραγωγής του, που ξέσπασε στις αρχές της δεκαετίας του ’70, τερματίζοντας την μακρόχρονη μεταπολεμική του επέκταση, με την φυγή προς τους ουρανούς της
χρηματιστικής κερδοσκοπίας, με την "απελευθέρωση των αγορών", την ελευθερία κίνησης του κεφαλαίου όπου γής και την ταυτόχρονη νεοφιλελεύθερη επίθεση κατά των εργαζομένων, την "τριτοκοσμοποίηση" των Μητροπόλεων του ιμπεριαλιστικού Βορρά και την απώθηση σε ένα "Τέταρτο
Κόσμο" ολόκληρων ηπείρων, όπως είναι η Αφρική.
Την ίδια στιγμή που η "φούσκα" των παγκοσμιοποιημένων χρηματιστικών αγορών έπαιρνε μυθικές, κυριολεκτικά, διαστάσεις, η κρίση υπερσυσσώρευσης επιτείνονταν στο χώρο της παραγωγής τροφοδοτώντας τις τεράστιες
και μόνιμες στρατιές των ανέργων και των κοινωνικά αποκλεισμένων στις ίδιες τις "ανεπτυγμένες" καπιταλιστικές χώρες της Ευρώπης και της Β.Αμερικής. Οι κοινωνικές ανισότητες στην εποχή της παγκοσμιοποίησης γιγαντώθηκαν: το πλουσιώτερο ένα πέμπτο απομυζάει το 83% του παγκόσμιου
εισοδήματος ενώ το φτωχότερο ένα πέμπτο το 1% (Πηγή: www.worldwatch.org).
Η καπιταλιστική παγκοσμιοποίηση προκάλεσε ένα πολλαπλό κάταγμα στον κοινωνικό σκελετό, ή, αν προτιμάτε, ένα διαγώνιο σχίσμα. Ένα μεγάλο, ετερογενές πολιτικά και κοινωνικά, πολυταξικό πλέγμα δυνάμεων βλέπει να
καταστρέφονται τα πραγματικά ή φανταστικά του συμφέροντα από την παγκοσμιοποίηση, τους διεθνείς θεσμούς της και τις αλληλένδετες μ’ αυτήν διαδικασίες υπερεθνικών ολοκληρώσεων τύπου Ευρωπαϊκής Ένωσης ή NAFTA. Η προάσπιση του Έθνους-Κράτους γίνεται η γραμμή άμυνάς τους είτε με άθρησκα
σχήματα είτε με την ενδυνάμωση του θρησκευτικού φονταμενταλισμού είτε με παράδοξες υβριδικές "κοκκινοφαιές" συμμαχίες μεταξύ τους. ΄Ένα άλλο, εξίσου μεγάλο και ετερόκλητο, πολυταξικό κοινωνικό μπλοκ επενδύει τις προσδοκίες για προώθηση των πραγματικών και φανταστικών του
συμφερόντων επίσης στην παγκοσμιοποίηση, στην ευρωπαϊκή καπιταλιστική ολοκλήρωση, τις"απαιτήσεις εκσυγχρονιστικών προσαρμογών" κλπ. Και τα δύο στρατόπεδα, που η αντιπαράθεσή τους μπορεί να πάρει απρόβλεπτες μορφές και διαστάσεις, όπως με την περίπτωση των νέων ταυτοτήτων στην
Ελλάδα, δεν αμφισβητούν το καπιταλιστικό σύστημα ή, τουλάχιστον, δεν βλέπουν πια κάποια εναλλακτική λύση σ’ αυτό.
Με αντίπαλες μορφές η ίδια αλλοτρίωση διαπερνάει το διχασμένο κοινωνικό σώμα καθώς η καπιταλιστική παγκοσμιοποίηση είναι παγκοσμιοποίηση της πιο ακραίας μορφής της αλλοτρίωσης (Βλ. πιο διεξοδικά Σ. Μιχαήλ,
Παγκοσμιοποίηση και Αλλοτρίωση, Ουτοπία Νο 39, Μάρτιος-Απρίλιος 2000) Το πλασματικό κεφάλαιο, όπως έδειξε ο Μαρξ στο Κεφάλαιο, είναι το "απόλυτο Φετίχ ", το Χρήμα που γεννάει Χρήμα χωρίς να περνάει από την παραγωγή.
Το απόλυτο Φετίχ έχει πάρει στις μέρες μας τις πιο τερατώδεις μορφές με τα διάφορα, οιωνεί εξωτικά, αγγλοσαξωνικά ονόματα: Pension Funds, hedge funds, derivatives… Τα Pension Funds με έδρα την Δυτική Ακτή ελέγχουν πολλαπλάσιες ποσότητες
δολλαρίων από την ίδια την αμερικανική κυβέρνηση και τον Ομοσπονδιακό Προύπολογισμό. Οι χρηματιστικές εταιρείες-μαμούθ, που διαδέχτηκαν στην πρωτοκαθεδρία τις κλασσικές μεγάλες βιομηχανικές επιχειρήσεις, συγκεντρώνουν οικονομική δύναμη ασύγκριτα μεγαλύτερη από οποιαδήποτε εθνική
κυβέρνηση και εθνικό Κράτος. Οι παγκοσμιοποιημένες χρηματιστικές αγορές, πέρα και πάνω από κάθε έλεγχο, μπορούν να καθορίζουν με τους σπασμούς τους, τα κερδοσκοπικά παιχνίδια και τα κραχ την ζωή και τον θάνατο εκατοντάδων εκατομμυρίων – όπως το έδειξε και το διεθνές κραχ με επίκεντρο
την Ασία το 1997.
Η τρομακτική ισχύς του μεγάλου Φετίχ οξύνει στο έπακρο την κρίση του Κράτους-Έθνους μαζί και όλων των παραδοσιακών θεσμών και των διαδικασιών συγκρότησης μιας ταυτότητας. Η κρίση ταυτότητας (κοινωνικής, εθνικής,
πολιτιστικής, του Εγώ κλπ) γενικεύεται ταυτόχρονα με την πιο ακραία εξατομίκευση. Έτσι κυριαρχεί το αποξενωμένο άτομο με την ελλειμματική ή και απούσα ταυτότητα, η αφηρημένη ατομικότητα σε ένα κόσμο που έχει αναχθεί σε αφηρημένη καθολικότητα.
Η κρίση της πατρικής λειτουργίας και η παρακμή της πατριαρχικής καπιταλιστικής κοινωνίας, που έφερε στο φως η ψυχανάλυση στην αυγή της ιμπεριαλιστικής εποχής, κορυφώνεται τώρα σε γενική έκπτωση της κοινωνικής
συμβολικής τάξης, του "μεγάλου Άλλου", κατά την ορολογία του Jacques Lacan .
Όπως γράφει ο αριστερός Σλοβένος ψυχαναλυτής Slavoj Zizek (Βλ. The Ticklish Subject, Verso 1999), η αυξανόμενη δυσπιστία απέναντι στον "μεγάλο Άλλο" ή και η απουσία του από την σφαίρα της Συμβολικής τάξης επιφέρει την ζοφερή
επιστροφή του στη σφαίρα του "Πραγματικού", στο χώρο του μη συμβολοποιήσιμου κενού. Σ’ αυτή την μαύρη τρύπα αρχίζουν τώρα να εμφανίζονται παρανοϊκές φαντασιώσεις και σενάρια συνωμοσιών σαν υποκατάστατα του "μεγάλου Άλλου": ο Κακός Ξένος, ο Αλλόφυλος, ο Εβραίος, ο Αλβανός, ο
Τούρκος, οι Φράγκοι κλπ. όλοι οι Προαιώνιοι Εχθροί του Έθνους, που δεν μπορεί παρά να είναι ανάδελφο.
Με την επενέργεια των φαντασιώσεων στο ασυνείδητο αναδύονται διάφοροι πλασματικοί "άλλοι"που λειτουργούν σαν καθρέφτες μέσα στους οποίους, σε αντιπαράθεση, πλάθεται μια πλασματική ταυτότητα. Δίνεται έτσι
μια πλαστή λύση στην κρίση ταυτότητας: φτιάχνεται ένα Artefact, ένας πλασματικός Εαυτός μέσα από τον αντικατοπτρισμό ενός πλασματικού άλλου, ένα είδωλο ειδώλου.
Ο εμφανιζόμενος νέο-ρατσισμός, ο αντισημιτισμός και η ξενοφοβία –όχι μόνο στην Αυστρία του Χάϊντερ αλλά και στην Ελλάδα των αλβανοφάγων, των αγκυλωτών σταυρών στα εβραϊκά νεκροταφεία και των "επιχειρήσεων
σκούπας" κατά των δυστυχισμένων μεταναστών- κινητοποιεί, όπως έγινε και σε προηγούμενες τραγωδίες του 20ου αιώνα, τις ζοφερώτερες δυνάμεις και τα αδιέξοδα στα μύχια της ίδιας της ύπαρξης.
Στην περίπτωση του φονταμενταλισμού, όπως ιδιαίτερα τον γνωρίζουμε στα μέρη μας, πλάθεται μια πλασματική εθνικοθρησκευτική ταυτότητα – που ελάχιστη κι εντελώς εξωτερική σχέση μπορεί να έχει με την Παράδοση και
είναι, σίγουρα, αντίθετη με το πνεύμα και το γράμμα του αρχέγονου χριστιανισμού καθώς και με το πνεύμα και το γράμμα της αρχαίας ελληνικής σκέψης. Για την συγκρότηση αυτής της ταυτότητας, πρωταρχική προϋπόθεση είναι να κατασκευαστεί ένας πλαστός "μεγάλος Άλλος", που βυσσοδομεί και
μας καθορίζει: μια μυθική εικόνα της παγκοσμιοποίησης (που δεν θα θίγει, βεβαίως, τα καπιταλιστικά κοινωνικά της βάθρα) με μικτή εβραιοαμερικανοευρωπαϊκή ταυτότητα και το σημείον του Θηρίου στο μέτωπο.
Η τεχνητή ταυτότητα του "καθ’ημάς" φονταμενταλισμού ετεροκαθορίζεται πάντα από την κυρίαρχη εικόνα του πλαστού Άλλου. Εάν αυτή λείψει τότε όλο το οικοδόμημα καταρρέει. Γι αυτό πάντα αναζητάται κάποιος
συμβιβασμός αμοιβαίος. Δεν είναι τυχαίο το σύνθημα " Ελλάς -Ευρώπη - Ορθοδοξία" ούτε οι υπέρ της παγκοσμιοποιήσεως διαβεβαιώσεις του Αρχιεπισκόπου Χριστόδουλου. Δεν αναγνωρίζεται μόνον η ισχύς του "μεγάλου Άλλου" αλλά μέσα από την σύγκρουση αναζητάται η αμοιβαία αναγνώριση,
όπως στην διαλεκτική Αφέντη και Δούλου στον Χέγκελ.
Ο σκοταδιστικός φονταμενταλισμός είναι συνδεμένος με ομφάλιο λώρο με την μήτρα του, την "φωταδιστική" φιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση του κεφαλαίου.
Η αντίφαση ανάμεσα στην καπιταλιστική παγκοσμιοποίηση και τις ανάγκες της "κατά ανίερον τρόπον χειμαζομένης ανθρωπότητος" ( κατά την έκφραση του Ανδρέα Εμπειρίκου στον Μεγάλο Ανατολικό) δεν μπορεί να λυθεί με
το γέννημά της που τελικά την υπηρετεί, την υποστροφή στο μερικό και στο τοπικό, στο Κράτος-Έθνος, στον θεοκρατικό σεληνιασμό και στους μύθους της Φυλής.
Η μόνη εναλλακτική λύση στη φρίκη που σπέρνει η καπιταλιστική παγκοσμιοποίηση είναι αυτή που ήδη έχει αρχίσει να προμηνύεται και να ανατέλλει με την παγκοσμιοποίηση των κοινωνικών αντιστάσεων και τις νέες μορφές
διεθνιστικής αλληλεγγύης και δράσης, από το Σιάτλ, τον Νοέμβριο του 1999 στην Πράγα του Σεπτεμβρίου 2000.
Απέναντι στο παγκοσμιοποιημένο κεφάλαιο πρέπει να αντιπαραταχθεί μια νέα Διεθνής της εργασίας, όλων των καταπιεσμένων και κοινωνικά αποκλεισμένων.
Απέναντι στην αφηρημένη καθολικότητα του χρηματιστικού κεφαλαίου η μόνη ιστορική απάντηση είναι η καθολική ανθρώπινη χειραφέτηση από την εκμετάλλευση, την καταπίεση, τον εξευτελισμό ανθρώπου από
άνθρωπο. Μια απελευθερωμένη ανθρωπότητα, χωρίς τάξεις, χωρίς αφέντες και δούλους, χωρίς εξουσιαστές και εξουσιαζόμενους είναι η μόνη συγκεκριμένη καθολικότητα που είναι ικανή να διασώσει και όλο τον πλούτο του μερικού, του τοπικού, του ιδιότυπου και ιδιόρρυθμου, όλη τη ποικιλία των
πολιτιστικών συνεισφορών των λαών της γης, μέσα σε μια κοινωνία επιτέλους συμφιλιωμένη με την Φύση κι όπου, όπως λεει το Κομμουνιστικό Μανιφέστο, "η ανάπτυξη του κaθενός θα είναι ο όρος για την ανάπτυξη όλων".
|
Τελευταία ενημέρωση
02 Ιουλίου, 2002
Ποιος είναι ο Παναγιώτης Βήχος;
Υπογράψτε ή δείτε το βιβλίο
επισκεπτών μου
Επικοινωνία
Πρότεινε αυτήν την σελίδα
σ' έναν φίλο
Γραφτείτε στην Mailing List
για να ενημερώνεστε σε κάθε νέα ανανέωση
Στείλε άρθρο
FORUM
Ελάτε να τα πούμε
|
